Armand van Ommeren Kerkstraat 56 4854 CG Bavel The Netherlands 0161-432 451 06-225 68 967 armand@quadrevisie.nl KvK Breda 20064173 |
Wederopstanding van LP en cassette? Laat me niet lachen!
Armand van Ommeren © Quadrevisie © Maart 2023 Kop in de Volkskrant van 5 maart 2023: “De muziekcassette is nog niet uitgestorven”. Hoe verzin je het. Nadat driekwart van de vakpers het enige zinvolle opnamemedium MiniDisc kapot had gemaakt, komt de nieuwe generatie recensenten – die doorgaans net zoveel van techniek weet als uw slager – vertellen dat we de cassette weer moeten omarmen. De LP was al eerder tot nieuwe standaard verheven en de CD is afgedankt. Het wachten is op communicatie via rooksignalen of tamtam en transport te paard. Kanttekening: ergerlijk en misleidend dat kranten steeds meer zaken gaan testen terwijl ze noch de kennis, noch de faciliteiten hebben om het goed te doen!  Beogram 4000 |
|
Vergelijking LP, cassette, MD en CDGeluidskwaliteit In deze rij is in volgorde van kwaliteit CD nummer één, MD met minimaal verschil nummer twee, dan een groot gat, cassette nummer drie en LP nummer vier. Maar die volgorde verdient nuancering. De kwaliteit van MiniDisc ligt zó dicht bij die van de CD en is regelmatig nog in het voordeel omdat de scherpe kantjes er vaak af zijn, dat het verschil voor 99% van de gebruikers niet eens bestaat. Met dank aan de vakpers (?) die het om zeep heeft geholpen.  Yamaha CD speler De cassette is nummer drie als je in aanmerking neemt dat de vervorming over de hele cassette gelijk is, waar deze bij de LP ernstig toeneemt naarmate de plaat vordert. Ook zijn beide, LP en cassette, zeer afhankelijk van de mechanische staat waarin ze verkeren en uiteraard de persing van de plaat, de constructie van de cassette en de kwaliteit van de band die er in zit. Een zware climax aan het einde van de muziek wordt door een cassette veel beter verwerkt dan door een LP; ook de CD en MD hebben daar geen enkele moeite mee. Een belangrijk minpunt van de cassette is de jank. Alleen de duurdere decks, en dan hebben we het over nieuwprijzen destijds van minimaal fl. 1000 en de betere merken. Die hebben een redelijk tot goed jankniveau, zo van ca. 0,15 – 0,2 % DIN. Onthoud dat meer dan 0,2% echt teveel is! Niet gewogen, want dat is een zinloos getal. Zelfs topdecks van destijds, zoals Tandberg, Philips, oudere Marantz en sommige Sony’s en Akai’s konden qua jank niet door de beugel. En ik vind jank nog steeds de hinderlijkste eigenschap in muziekweergave. De KA6ES van Sony behoort tot de absolute top, en natuurlijk de betere van Nakamichi. De prijzen die daarvoor vaak worden betaald slaan werkelijk nergens op en de restauratie is kostbaar. Kortom: goedkoop is waardeloos en goed is kostbaar.  Zo zit een casette in elkaar Prijs Je ontkomt er natuurlijk niet aan de eigenschappen van deze media te relateren aan het geld dat je er voor neer moet tellen. Voor een habbekrats koop je een oude platenspeler of cassettedeck en die kan wat mij betreft in 75 van de 100 gevallen regelrecht naar de vuilstort, jammer maar helaas. In de meeste gevallen – uitzonderingen zijn er altijd – worden bandjes opgevreten en platen verwoest. En onthoud: dubbeldecks kunnen sowieso naar het kerkhof: er bestaan geen goede. Daar staat tegenover dat een oude(re) CD-speler of MD deck doorgaans probleemloos speelt, veel langer meegaat en zijn kwaliteit behoudt. Aan een cassettedeck valt weinig te herstellen behalve schoonmaken; revisie is kostbaar en bij de goedkopere decks weggegooid geld. Van veruit de meeste decks zijn onderdelen niet of nauwelijks te krijgen. De topdecks zijn zo’n investering wel waard, maar alleen zinvol als je over een verzameling goede opnamen beschikt. Moet je nog beginnen met een verzameling, dan is een cassettedeck niet aan te bevelen. Verder zie ik op o.a. Catawiki heel veel decks staan met mechanische druktoetsen, wat alles zegt over de bouw van het loopwerk en waar je beter niet aan kunt beginnen. Kies altijd een loopwerk met elektronische toetsen die de functies met een motortje of elektromagneten besturen en bekrachtigen. Een cassettedeck met drie koppen is alleen zinvol in de topklasse en is al duurder dan u van plan was en blijkt te janken. Of vastloopt en banden vreet. Revisie was dus toch noodzakelijk en kostbaar. Als gezegd 75% kan naar de vuilstort.... Waar vrijwel niemand bij stilstaat is dat een cassettedeck voor opname dient te worden afgeregeld op de band die u gebruikt; bij weergave speelt dat geen rol. Bij veel decks kàn dat niet eens, los van de gebruiker die zich er niks van aantrekt. Regelmatig zie ik op Marktplaats en Catawiki collecties cassettes langskomen met allerlei merken en typen door elkaar. Op die manier krijg je nooit een goed resultaat.  Platenspelers Iets dergelijks geldt voor de platenspeler. Er zijn heel wat fraaie spelers te koop, maar ook veel rommel. Net als elders op de site houd ik een pleidooi voor de Dual spelers met als top de Dual 701: een van de beste spelers ooit. En er zijn gespecialiseerde restaurateurs o.a. voor dit merk. Goedkoop, nee, maar wel zeer de moeite waard. Een platenspeler bestaat uit drie delen: draaitafel, arm en element. Meestal in combinatie te koop, waarbij het element vervangen kan worden. Soms – Thorens b.v. – kan ook de arm worden vervangen, wat al gauw in een afzonderlijke hobby ontaardt. Het kiezen van het element is belangrijk, veel goedkopere typen zijn scherp van klank en in een goedkopere installatie is dat toch al een probleem. Denk daaraan! Onthoud ook dat oude elementen die nog nooit zijn gebruikt, niet “als nieuw” zijn: “NOS = New Old Stock” (nieuw oude voorraad) is ook hier geen aanbeveling! Het rubber van de naaldophanging is gegarandeerd uitgedroogd en dan levert het element bij lange na niet de prestaties die je ervan verwacht!  Dual 701 Phono De praktijk is vaak dat je een speler koopt met € 200 als budget en dan geef je toch € 250 uit. Zo van “een beetje duurder” maar het is wel een mooie. Dan blijkt het element tegen te vallen en koop je tegen de plannen in toch maar een nieuw element van € 250 en je hebt € 500 uitgegeven en de platen blijken toch wel erg beschadigd te zijn.... Wil je een geluidskwaliteit op behoorlijk niveau dan is het kopen van een platenspeler echt niet goedkoop: € 500 ben je al gauw kwijt. Een goed pu-element koop je niet beneden de € 100 en voor een klasse element zit je al snel op € 250. Bedenk: voor hetzelfde geld koop je een topklasse CD-speler (Sony, Marantz, Denon b.v.). Wat gewoon betekent dat je wel kunt roepen dat LP’s en cassettes tot leven gewekt moeten worden, maar dan ben je echt een hoop geld kwijt: die goedkope en betaalbare apparaten voldoen daar niet aan en kun je beter laten staan. Ook hier geldt dat, heb je een fraaie verzameling platen, dan heeft een goede speler zin. Moet je er nog aan beginnen? Laten staan. Het aanbod van platen is gigantisch, maar de kwaliteit is dubieus: ze zijn gebruikt met alle risico van beschadigingen en slijtage, nog los van de relatief hoge prijs. En vrijwel alle opnamen die de moeite waard zijn, zijn ook op CD heruitgegeven en daar is het risico aanzienlijk kleiner. En de prijs vaak lager....  Simpele maar geweldige speler - Dual 1209 Praktijk Zelf gebruik ik nog twee decks: een Nakamichi BX-150 en een Sony KA6ES. Ze worden niet veel gebruikt en uitsluitend om de bestaande bandjes af te spelen. Beide decks zijn door Tom van der Hoff gerestaureerd waarvoor je toch minimaal € 300 tot € 500 per stuk zou moeten rekenen. Bij de meeste merken is ook niet meer aan onderdelen te komen. Ook voor Nakamichi moet Tom veel onderdelen zelf (na-) maken. Heb je genoeg bandjes in de verzameling en stel je prijs op kwaliteit, dan heb je dat ervoor over. Voor het opnemen van cassettes in de auto lijkt me dat wat teveel? Opnemen op cassette doe ik niet meer, daar heb ik MD voor. Opnemen op CD doe ik ook niet, MD is veel handiger, kan monteren en is in de praktijk even goed.  Sony TC KA6ES  Schitterend loopwerk - Sony KA6ES Juist dat laatste is natuurlijk MD op het lijf geschreven: klein, probleemloos, vlekkeloze geluidskwaliteit. Helaas zijn er maar weinig autoradio’s met MD, maar ze zijn erg aantrekkelijk. Heb er jaren mee rondgereden tot mijn huidige auto een standaard ingebouwde radio/CD bleek te hebben. Een losse MD speler die wordt aangesloten op de autoradio als die een extra ingang heeft, is ook een optie. En CD in de auto vind ik weer lastig: onbeschermd en net iets te groot. Het feit dat een MD in een doosje zit maakt hem ideaal voor gebruik in draagbare toepassingen. Maar ook thuis: geen vette vingers of krassen. Kanttekening: MD decks met een laadje zijn kwetsbaarder en hebben vaker last van mechanische storingen dan die waar je de MD zo in schuift.  Topklasse cassettedeck Nakamichi ZX9 Eigenschappen  Bedenk wel dat we het hier hebben over de eigenschappen van de apparaten en niet over de eventueel slechte opname en die zijn er zat; daar kan het apparaat niets aan doen. Je kunt ook nog een andere vergelijking maken en wel op grond van de technische gegevens. Technische gegevens  Drie procent vervorming in de pieken is bij magnetische registratie normaal en is qua hoorbaarheid en hinderlijkheid ondergeschikt aan aftastvervorming van een grammofoonplaat: die vervorming is agressiever, nog los van beschadigingen en vuil. Duidelijk is natuurlijk dat de 0,1% van MD en CD onder alle omstandigheden verre te verkiezen is.  MC elementen van een Ortofon Spoelen recorders Toch maar even een kanttekening bij spoelenrecorders. Globaal genomen komen de eigenschappen overeen met die van de betere cassettedecks. De cassette heeft wel één voordeel boven de viersporen spoelendecks: dankzij de spoorligging bij de cassette heeft deze geen last van overspraak met de sporen in de andere richting, dat heeft een viersporen spoelenrecorder wèl en dat is heel hinderlijk. Hier verdient een tweesporen spoelenrecorder altijd de voorkeur. Heb je al banden dan is die keus niet meer te maken. Zo pleit alles tegen een spoelenrecorder, tenzij u al een aardige collectie mooie opnamen heeft. Zo niet, begin er niet aan: er wordt veel te veel voor betaald en een MD deck doet het beter. En de schijfjes zijn volop te krijgen en relatief goedkoop. Bij banden is het een rommeltje: duur en veel rommel. Even terzijde: heeft u mooie opera opnamen op HiFi-video, zet deze dan zo snel mogelijk over op DVD. De kans dat ze niet meer af te spelen zijn door slijtage van de recorder is levensgroot!  MiniDisc deck van Sony Resumé Als u denkt voor een koopje veel te kunnen afspelen of opnemen en afspelen door te investeren in een platenspeler of cassettedeck, zit u ernaast. Een goede platenspeler kost u minimaal honderd tot tweehonderd euro en de kans is groot dat u dan besluit toch maar een nieuw element te kopen omdat de naald toch versleten was en u zit op driehonderd. Of (veel) meer. Een topklasse speler als de Dual 701 of 704 is zeker een zinvolle investering voor een kostelijke platenverzameling, maar als u nog moet beginnen is een CD-verzameling verstandiger. Overzetten van alle platen of cassettes op CD of MD is bij een beetje verzameling een gigantisch werk en kost ook een hoop. Dan kun je inderdaad beter een mooie speler of cassettedeck aanschaffen. En bedenk dat die CD-speler of dat MD deck ook een keer vervangen moet worden en zo blijf je aan de gang. Voor een modale installatie en zo nu en dan eens een plaat draaien van een bestaande collectie kijkt u naar een Dual 1215, 1219 of 1224 die voor redelijke prijzen te koop zijn, eventueel met een nieuw element zoals een Ortofon OM. Alternatieven: Pioneer, Sony, Technics. Wilt u het onderste uit de kan, dan is mijn advies een Dual 1229, of 701 of 704 met een mooi element. Maar ook hier: uitgaande van een bestaande platencollectie. Heeft u een fraaie collectie cassettes die u zo goed mogelijk wilt afspelen, dan dringt zich vooral één merk op en dat is Nakamichi en dan vooral de LX-3, de ZX7 en ZX9, DR1, DR2, CD1 en CD 1,5. De Dragon is natuurlijk het ultieme statussymbool, maar m.i. niet nodig en belachelijk geprijsd. Alternatieven zijn Alpine, Pioneer en het onterecht vergeten topmodel van Aiwa. Heeft u geen cassette verzameling, begin er dan niet aan, CD en MD zijn dan de aangewezen oplossing. Wilt u opnemen van de radio of CD’s dan is MD ideaal. Heel praktisch, redelijk onkwetsbaar, maximaal 80 minuten ononderbroken opnemen – sommige decks zelfs 160 minuten met nauwelijks te horen verlies aan kwaliteit. Decks zijn voor zeer redelijke prijzen overal te koop. Wat overblijft is de CD: ook de aangewezen drager voor alle kwaliteitseisen. En ook CD’s zijn tweedehands te kust en te keur te koop en zijn vrijwel altijd in betere staat dan LP’s of cassettes. Wat nu? Gaan we de 78 toeren ook tot leven wekken? En vervangen we email door morse? Nostalgie is leuk, maar kan ook te ver voeren...  Losse MD speler voor bijzoorbeeld in de auto |
||